ULUDERBEN'Tİ SEVENLER HOŞ GELDİNİZ / Kemal YILMAZ

bayrak

19 Temmuz 2010 Pazartesi

ULUDERBENT MAHALLESİ

ULUDERBENT VE TARİHİ
Kesin tarihi bilinmemekle birlikte Lidya'lılar döneminde yapılan KRAL yolunun bir kolu Derbent yakınında bulunan Girelli köyünden geçmesiyle bu yerleşim biriminin o zamandan beri varolduğunu kanıtlamaktadır.Çünkü Uluderbent ile Girelli köyünün arasında bulunan KÖREZ kayalıkları ve kayaların arasında bulunan mağara, o dönemin kalıntılarını arz etmektedir. Lidya'lılar dönemin Kral KREZUSSE ait yapılan yolun bir devamında bu mağaradan geçip Sart şehrine varmaktadır. Tabi bu kral yolu yeraltından gerçmekte olup devamı Efes kentine kadar ulaşmaktadır. O tarihlerde Efes bir liman şehriydi. Tarihçilere göre, zamanla Krezus ismi, körez şeklini almıştır. Bu gün mağaralarda kazılar yapıldığı takdirde o günün tarihi gün ışığına çıkacaktır.
DERBENT kelimesinin anlamı:Darbenttir. Eski insanlar can güvenlikleri bakımından ya dağların eteklerini, yada dere kenarlarına evler yapmışlar. Buraya yerleşenler de dere kenarlarına setler yaparak araziler elde etmişlerdir. Bu setlere o zamanlar "Bent" denirmiş. Bulundukları konumda dar bir yer olduğu için iki sözcüğün birleşmesiyle "DARBENT" olmuş. Günümüzde de sözcük "DERBENT" olarak geçmektedir. Burası diğerlerinden farklı olabilmesi için de isminin önüne "ULU" sözcüğü eklenerek ULUDERBENT olarak anılmaya başlamış.
Osmanlı döneminde orta Anadolu'yu ege ye bağlayan kervan yolu burdan geçmiş। Dolayısıyle Uluderbent orta anadolu ile Ege bölgesi arasında bir köprü vazifesi görmüştür.Cumhuriyet'in ilanından sonra da burası önemini koruduğu için de insan gücüyle ilk kara yolu burada yapılmıştır. Uzun yıllar as tepe mevkisinden geçen yol, orta Anadoluyu Ege'ye bağlamıştır. Bu yol eski (yaşlı)insanlar tarafından "Cumhuriyet"yolu olarak anılmaktadır.
Uluderbent, belki ülkemizde bir eşine rastlenmayan bir özelliğe sahiptir. Çünkü daha köy statüsündeyken alışveriş merkezine sahip tek köydür. Daha belediye teşkilatı kurulmadan önce (60)a yakın esnaf burada faaliyet gösteriyordu. Belediye Teşkilatı kurulduktan sonra bu oran daha da çoğaldı. Bu gün manavından tutun, hazır giyim merkezi ve ona yakın lokantasıyle esnafın her çeşidi faaliyet göstermektedir. Cumartesi günleri burada Pazar kurulur. Bu pazara çevre ilçeler ve illerden bir çok pazarcı esnafı gelmektedir.
Uluderbent beldesi 450 metre rakımlı dağlık bir yerde kurulmasına rağmen ılıman bir iklime sahiptir. Yazları, sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer.
Uluderbent Alaşehir merkezine 30 km, Kiraz'a 65 km, Nazilli ye 68 km Sarıgöl ilçesine de 25 km uzaklıkta bulunmaktadır. Alaşehir-Kiraz-Ödemiş-Bayındır-Tire-İzmir asvalt yolu burdan geçmektedir. Ayrıca, Alaşehir-Nazilli-Aydın karayolu da burdan geçmektedir. Her saat başı Uluderbent-Alaşehir arası karşılıklı minübüs seferleri yapılmaktadır. Hergün sabah saat:08,30 Naziliiye minübüs seferi yapılmakta olup, öğleden sonra saat:15,30 da Nazilli den buraya minübüs seferi yapılır.nüfusu kendine bağlı mahaller ile birlikte 4500 dür ayrıca köyümüzden yüzlerce kişi memur ve işçi olarak başka yerlerde ikamet etmektedirler türkiyenin hemen hemen her yerinde bir uluderbentl (derbentli) bulmak mümkündür son yıllarda en önemli zirai kazanç napolyon kirazıdır,bu kirazın %95 i yurt dışına ihraç olmaktadır Türkiyenin bir çok yerinde kiraz yetişmesine rağmen gerçek napolyon kirazı buradadır daha doğrusu kirazın 1 numaralısı buradadır.ayrıca sofralık kara üzüm ve yine Türkiyenin en iyi kestanasi sayılan Alaşehir kestanesi köyümüzde yetişmektedir.
ULUDERBENT
Uluderbent Kasabası, Bozdağların güneydoğu kesiminde Yavaşkan sırtının aşağı kesiminde Derbent çayı vadisinin kenarında kurulmuş olan çok eski bir kasabamızdır. Derbent çayı vadisinin bir dirsek çizdiği ve vadisini biraz genişlettiği yerde kurulan Uluderbent 1975 yılında belediye olmuştur. Denizden yüksekliği 450 metredir ve Kasaba toprakları oldukça engebelidir. Toprakları engebeli olduğu için Uluderbent Kasabası 5 mahalleden oluşmaktadır. Bunlar, Atatürk, Köprübaşı, Alaçatı, Çiftlikdere ve Bahçedere mahalleleridir. Bunlardan Atatürk ve Köprübaşı mahalleri merkezde bulunmakta diğerleri, kasaba merkezinin biraz dışında bulunmaktadır. Alaçatı mahallesi, kasabanın batı kesiminde Kiraz yolu üzerinde bulunurken, Çiftlikdere mahallesi kasabanın güneydoğusundaki düz alanda ve Bahçedere mahallesi kasabanın güney batısında Çaldağı'nın kuzeyinde yer almaktadır.
Uluderbent kasabasından genel bir görünüm।
Kasaba bu mahallelerden başka Sarıpınar, Dağarlar, Doğancı, Dağhacıyusuf, Çamlıbel ve Örencik gibi köylerinde ekonomik ve idari merkezliğini yapmaktadır.
2000 yılı nüfus verilerine göre kasabada 3080 kişi yaşamaktadır. Kasabanın nüfus gelişimine baktığımızda dürekli bir artış göstermektedir. 1960-85 döneminde kasabanın nüfusu oldukça büyük oranlarda artmıştır. Ancak 1997-2000 sayım dönemlerinde nüfusu biraz azalma göstermiştir.Son yıllarda kasabadan genç nüfusun dışarı göç etmeye başladığı gözlenmektedir. Bunun sebebi ise ekonomik nedenlerdir.
Yerleşme önceleri "Derbent" adıyla anılırken, belediyelik olduktan sonra başına ULU kelimesi eklenmiş ve kasabaya "ULUDERBENT" adı verilmiştir. Ancak halk arasında hala Derbent denilmektedir. Derbent adından anlaşılacağı üzere kasaba tarihi bir özellik göstermektedir. Derbent kelimesinin anlamı, geçmişte tarihi yolların veya öneme haiz yerlerin korunması amacıyla kurulan karakoll yerleşmeleridir. Uluderbent'te böyle bir yerde Küçük Menderes grabeniyle Alaşehir ovasını ve Denizli yöresini birbirine bağlayan yollar üzerinde bulunmaktadır. Bunun yanında kışları denize yakın sıcak alanlarda, yazları iç kesimdeki yüksek yaylalarda (Denizli ve Afyon civarında) geçiren Türkmenlerin göç yolları da burada geçmektedir. Bu sebeple kasaba merkezinde ev yapmak amacıyla kazılan temellerde tarihi paralara ve eserlere rastlanılmıştır. Ayrıca hemen kasabanın kuzeydoğu kesiminde bulunan "Körez Kayalığı" ve kuzeyinde Dağhacıyusuf köyünün doğusunda bulunan "Değirmen" oldukça eski ve esrarlı mekanlardır. Yine Körez kayalıkları üzerinde bir de "Demirkapı" adı verilen bir mekan bulunmaktadır. Burası içine merdivenlerle inilen bir dehliz şeklindedir. Bu dehlizin içerisinde sürekli seviyesi değişen su birikintisinin bulunması içine girilmesini de engellemektedir. Yaz aylarında buraya gidenler, sineklerden içine girmekte zorlanmaktadırlar. Ayrıca kasabanın güneydoğusunda, yine Derbent çayının kenarında "Kocakız Köprüsü" adı verilen Selçuklulardan zamanında yapıldığı sanılan bir de taş köprü bulunmaktadır.
Kasaba 29422 dönüm alana sahiptir। En çok tütün tarlalarının bulunduğu kasabada toprakların kullanımı şu şekildedir. 1500 dönüm otlak, 4000 dönüm fundalık, 4779 dönüm orman ve 2043 dönüm sulu tarım arazisine sahiptir.Bunun yanında daha çok kayalıklarda ve akarsu yatağından oluşan 1328 dönüm da faydalanılamayan alan mevcuttur. Yaklaşık 750 hanenin bulunduğu kasabada halkın ana geçim kaynağı tütün ekiciliğidir. Bunun yanında arpa ve buğday tarımı ve azda olsa hayvancılık vardır. Ayrıca kasaba özelliği gösterdiği için ticaret gelişmiştir ve geçimini bu yolla sağlayan ailelerin sayısı da az değildir. Bunun yanında imalata yönelik olmayan bir sanayide gelişmiştir. Kasaba da 45 aile tarım dışı işlerle geçimini sağlamaktadır. Kasabada genel itibariyle tütün yetiştiriciliğinin yanında, sulu tarım yapılabilecek alanlarda, sebze ve meyve yetiştiricliğinin yanında son yıllarda önemli oranda kiraz yetiştiriciliği de yapılmaktadır. Sebze ve meyve yetiştiricilği Derbent çayının iki kenarında bulunan sulanabilen düz alanlarda yapılmaktadır. Bunun yanında engebeli alanlarda zeytin üreticiliği de yapılmaktadır.
Uluderbent beldesi 450 metre rakımlı dağlık bir yerde kurulmasına rağmen ılıman bir iklime sahiptir. Yazları, sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçer.
Uluderbent Alaşehir merkezine 30 km, Kiraz'a 65 km, Nazilli ye 68 km Sarıgöl ilçesine de 25 km uzaklıkta bulunmaktadır. Alaşehir-Kiraz-Ödemiş-Bayındır-Tire-İzmir asvalt yolu burdan geçmektedir. Ayrıca, Alaşehir-Nazilli-Aydın karayolu da burdan geçmektedir. Her saat başı Uluderbent-Alaşehir arası karşılıklı minübüs seferleri yapılmaktadır. Hergün sabah saat:08,30 Naziliiye minübüs seferi yapılmakta olup, öğleden sonra saat:15,30 da Nazilli den buraya minübüs seferi yapılır